Piaget Ahlak Gelişimi Kuramı Nedir?

Eğitim ve psikoloji dünyasında ismi sıklıkla anılan ünlü İsviçreli psikolog Jean Piaget, çocuk gelişimi üzerine çığır açan kuramlar geliştirmiştir. Bu çalışmanın odak noktası ise “Piaget ahlak gelişimi” kuramıdır. Bu kuram, çocukların ahlaki kavramları nasıl öğrendikleri ve kendi içlerinde bir ahlaki farkındalık nasıl geliştirdikleri üzerine incelemeler içerir. İnsanların hayatının erken dönemlerinde bu tür kavramların nasıl şekillendiğini anlamak, eğitim ve pedagoji alanında büyük önem taşır.

Ahlak gelişimi, çocukların zamanla kendi değerlerini ve etik kurallarını nasıl öğrendiklerini ve anladıklarını inceleyen bir süreçtir. Piaget’in ahlak gelişimi kuramı, çocukların ahlaki düşünme yeteneklerinin nasıl evrimleştiğini üç aşamalı bir süreç olarak açıklar.

Piaget Ahlak Gelişim Kuramı Nedir?

Piaget ahlak gelişimi, çocukların ahlaki düşünce ve anlayışlarının evrimsel bir süreç olduğunu belirtir. Bu süreçte çocuklar, ahlaki kodları ve etik kuralları anlamak için farklı düşünme biçimlerine başvururlar. Piaget’in bu kuramı, ahlaki gelişimin nasıl gerçekleştiğine dair detaylı bir çerçeve sunar.

Piaget’in ahlak gelişim kuramı, çocukların bilişsel gelişimlerine paralel olarak ahlaki anlayışlarını nasıl geliştirdiklerini inceler. Piaget, ahlaki gelişimi üç evrede ele alır: Ahlak Öncesi Evre, Dışa Bağımlı Ahlak Evresi ve Ahlaki Özerklik Evresi.

Piaget Ahlak Gelişim Kuramı Ne Zaman Başlar?

Piaget’e göre ahlaki gelişim, erken çocukluk döneminde başlar. Ancak bu süreç, çocuğun sosyal etkileşimlerine ve yaşadığı deneyimlere bağlı olarak şekillenir. Özellikle çocuğun oyun oynama ve kuralları anlama yeteneği, ahlaki gelişiminin temel taşlarını oluşturur.

Piaget ahlak gelişimi, çocukların bilişsel gelişimleri ile yakından bağlantılıdır. Ahlak öncesi evre olarak adlandırılan ilk evre, genellikle 0-5 yaş arası çocukları içerir. Bu evrede çocuklar, çevrelerindeki olayları basitçe taklit ederler ve kuralların anlamını tam olarak kavrayamazlar.

Önerilen Yazı: Super Benlik Kuramı Nedir?

Piaget Ahlak Gelişim Evreleri

Piaget ahlaki gelişimi, genellikle iki ana evreye ayrılır: “öznel kurallara bağımlılık dönemi” ve “otonom ahlaki yargı dönemi“.

• Ahlak Öncesi Evre (0-5 yaş): Bu evrede çocuklar çevrelerinde gördüklerini taklit ederler. Kuralların ne anlama geldiği konusunda çok az bir anlayışları vardır ve yetişkinlerin otoritesine körü körüne bağlıdırlar. Bu dönemde çocuklar, ahlaki yargılardan çok fazla etkilenmezler.
  
• Dışa Bağımlı Ahlak (Ahlaki Gerçekçilik- Heteronom Ahlak) Evresi (6-10 yaş): Bu evrede çocuklar, çevrelerindeki olayların anlamlarını kısmen anlamaya başlarlar. Kurallara mutlak uyum bu dönemin temel özelliğidir. Kurallar genellikle yetişkinler tarafından belirlenir ve çocuklar bu kuralları sorgulamadan kabul ederler.
  
• Ahlaki Özerklik (Otonom Ahlak) Evresi (11 yaş ve üzeri): Bu evrede çocuklar, kuralların insanlar tarafından belirlendiğini ve bazı durumlarda değiştirilebileceğini anlamaya başlarlar. Ahlaki yargılar artık eylemlerin sonuçlarına değil, niyetlerine ve durumun koşullarına dayanır.

Önerilen Yazı: Freud Topografik Kuramı: Bilincin Sınırlarını Keşfetmek

Piaget Ahlak Gelişim Örnekleri

Piaget ahlak gelişimi sürecinde çocukların geçirdiği evrelere örnekler vermek mümkündür. Örneğin, 5 yaşındaki bir çocuk bir oyun oynarken kuralları tam olarak anlamayabilir, ama o kurallara kesinlikle uymaya çalışacaktır. Bu çocuk için kurallar kesin ve değişmezdir. Bu, Piaget’in “öznel kurallara bağımlılık dönemi”ne örnektir.

Buna karşılık, 10 yaşındaki bir çocuk oyun oynarken kuralları sorgulayabilir ve gerektiğinde değiştirebilir. Bu çocuk, oyunun adil olması ve herkesin eğlenmesi için kuralların esnetilebileceğini anlamıştır.

Daha fazla örnek vermek gerekirse:

• Ahlak Öncesi Evre Örneği: 4 yaşındaki bir çocuk, annesinin mutfakta yemek yaparken yaptığı hareketleri taklit edebilir. Bu çocuk, yemek yapmanın anlamını veya gerekliliğini tam olarak anlamasa bile, annesinin eylemlerini model alarak kendi oyununda bu eylemleri tekrarlar.
  
• Dışa Bağımlı Ahlak Evresi Örneği: 8 yaşındaki bir çocuk, okulda kurallara sıkı sıkıya bağlı olabilir. Örneğin, öğretmenin “Koşmayın” kuralına mutlak surette uyabilir. Bu çocuk, kuralların neden olduğunu tam olarak anlamasa bile, onlara uymayı önemli bulur.
  
• Ahlaki Özerklik Evresi Örneği: 13 yaşındaki bir çocuk, arkadaşının hile yaptığını görebilir ve bunun yanlış olduğunu düşünebilir. Bu çocuk, hile yapmanın neden yanlış olduğunu anlar ve bu durumda ne yapılması gerektiğine karar verir.

Piaget ahlak gelişimi kuramı, çocukların ahlaki düşüncelerinin ve anlayışlarının zaman içinde nasıl evrimleştiğini anlamamızı sağlar. Piaget ahlak gelişim evreleri, eğitimciler ve ebeveynler için çocukların ahlaki gelişimlerini anlamada ve onlara rehberlik etmede önemli bir yol göstericidir. Ahlaki gelişim, bir bireyin sosyal ve duygusal gelişiminin ayrılmaz bir parçasıdır ve Piaget’nin bu kuramı, bu süreci daha iyi anlamamızı sağlar.