Bundan bir önceki yazı da psikolojide anneyi sevmemenin nedenlerini konu edinmiştik. Anneyi sevmemenin sebepleri arasında yer alan çok önemli bir detay var: O detay da sürekli eleştiren annedir. Oğlunu veya kızını sürekli eleştiren anne, çocukları büyüdükleri zaman anneye karşı kötü bir tutum sergiler hale getirir. Sürekli aşağılayan anne, tahmin edeceğiniz gibi narsist bir annedir. Elbette kızını kıskanan anneler de mevcut, fakat işin temelinde kızına düşman anne olmasının sebebi kıskançlık ve narsistlik yatar.
Bu yazı da bir annenin kızına düşman olmasının sebebini ya da annenin kızını rakip görmesinin nedenlerini inceleyeceğiz. Aynı zaman da kızını sürekli eleştiren anneye karşı neler yapabileceğinize değineceğiz.
Kızını Sürekli Eleştiren Annenin Sebepleri Nelerdir?
Sürekli aşağılayan anne ile pek sağlıklı bir ilişki kurulamaz, bu bir gerçektir. Çünkü belli bir yaş sonra bu anne, çocuk tarafından kızına düşman anne olarak hatırlanır. Bunun birçok sebebi olabilir. Annenin kızını rakip görmesi, kıskanması, kızının kocasıyla olan bağını kıskanması ya da annenin kendi yapamadığı hayalleri, kızının yapması gibi nedenler olabilir. Bir annenin bir psikoloğa kendisini sürekli eleştiren annesi hakkında söylediklerine bakalım:
Ben 30 yaşındayım, bir ailem ve çocuğum var. Evde ve işte her şey yolunda. Ancak annem sürekli beni eleştiriyor ve aşağılıyor. Sürekli olarak yanlış yaşadığımı, kocamla yanlış konuştuğumu, çocuğumu yanlış yetiştirdiğimi vb. söylüyor. Sürekli aşağılayan anneden bıktım. Tartışmak anlamsız, annem yine de haklı olduğunu düşünüyor. Annemin eleştirilerine nasıl sakin bir şekilde tepki vereceğimi bilmiyorum, tavsiyeleriniz var mı?
Psikoloğun cevabı ise:
Sorununuz annenizin sizi eleştirmesi değil, eleştirilerine çok takmanızdandır. Sık sık annenizle tartıştığınızı söylüyorsunuz. Muhtemelen kırılıyor, öfkeleniyor, kendinizi savunuyorsunuz. Annenizin sizi olduğunuz gibi kabul etmesini istiyor musunuz? Ancak ilişkiler iki yönlü bir süreçtir. Anneniz muhtemelen sizin onu olduğu gibi kabul etmenizi istiyor. Bu nedenle tartışmalarınız faydasızdır, her biri kendi tarafına örtü çekiyor.
Anneniz olduğu gibi biridir. Büyük olasılıkla kendi zamanında ebeveynleri onu da kabul etmemişlerdi. Sizi elinden geldiği kadar seviyor ve yetiştiriyor ve duygularını ifade ediyor. Eleştirisi, bir çeşit sevgi ifadesi olarak algılarsanız, tepkiniz belki de daha yumuşak olur. Kısacası eleştiren anneye karşı yapacağınız tek şey, söylemlerini pek ciddiye almamaktır.
Anlamanız gereken ikinci şey ise: Siz artık 30 yaşında aileye karışmış bir yetişkinsiniz. Anneniz kadar en az siz de büyüksünüz. Annenizin huyunu değiştirme şansınız olmayabilir. Çünkü o yaşlı ve büyük ihtimalle huysuz bir kişiliğe bürünmüştür. Ebeveynler mükemmel değiller. İnsanların çoğunluğunun ebeveynleri eksikliklerle doludur. Bu hep böyle oldu ve öyle olacak. Ebeveynleri tanrılar veya idol olarak değil, normal insanlar olarak görmeniz gerekir. O zaman sürekli eleştiren anneye karşı tutumunuz daha hoşgörülü ve sabırlı olacaktır.
Peki, buraya kadar kızını sürekli eleştiren anne figürünü gördük. Peki sürekli eleştiren annenin sebepleri nelerdir?
1. Annenin Kızı Rakip Görmesi
Bir anne çeşitli konularda kızını rakip görebilir. Annenin kendi geçmişinde yapamadıkları hayalleri, yaşam tarzını kızı yapıyorsa, kızını kıskanan bir anne ortaya çıkabilir. Aslında gurur duyulması gereken bir şey, fakat anne kızını rakip olarak görüyorsa kıskanması da çok normal. Peki sizin anneniz sizi kıskanıyor olabilir mi? Kızını rakip gören anneyi nasıl fark edebilirsiniz?
- Anne, kendinde görmediği şeyleri (güzellik, kariyer vb.) kızında görüp bunları kıskanabilir.
- Kızın babasının kızına verdiği değeri kıskanabilir.
- Aile içinde kızıyla rekabet halinde olduğu düşüncesine kapılmış olabilir.
- Ya da sürekli eleştiren anne, kızının iyiliğini düşündüğü için çok fazla tepki vermektedir.
2. Kızında Görmek İstemediği Şeyler
Dövmeler, piercingler, serbest meslek, motorsiklet ya da kızının evlenmek istememesi böyle bir anneyi korkutur. “İnsanlar ne düşünecek? Kime çekti bu kız? Hemen çıkar onu!” diye söylemlerde bulunabilir. Özellikle kızının büyüdüğünü ve hayatını kendi başına yaşayacağını kabul etmeyen anneden bu sözler duyulur. Çocuk ile ebeveyn arasındaki ayrılık, zamanında gerçekleşmediyse, tüm yaşamları boyunca çatışmalara mahkum kalırlar. Çünkü evde anne, otoriter rolü üstlenir. Kendisine karşı gelen kişi tabii ki de sorun çıkarır.
3. Erken ve Beklenmeyen Gebelik
İstenmeyen bir hamilelik sonucu doğan çocuğa karşı anne mesafeli olabilir. Herhangi bir çocuğun bilinçaltında, bu ailede onun arzulanıp, beklenildiği ve gelişiyle mutlu olunduğu hissedilmesi gerekiyor. Ancak beklenmeyen bir hamilelik sonucu doğan çocuğa, anne tutumunu yanlış sergilerse çocuk bu sevgi ihtiyacından mahrum kalır.
Eğer küçük kız çocukluğundan beri, annenin onun yüzünden figürünü bozduğunu, kariyer yapamadığını, başarısız bir evlilik yaptığını veya gençliğini bebek bezi değiştirerek geçirdiğini duyduysa, yetişkinlikte sorunlarla karşılaşması kaçınılmazdır. Yetişkin kız kendini gereksiz ve annesine karşı suçlu hissedecek, bu nedenle eleştiri normal bir şeymiş gibi algılanacaktır. Unutmamak gerekir ki, çocuk doğurma bilinçli bir yetişkin seçimidir ve başkaları buna bedel ödememelidir. Eğer anne bunu anlamazsa, kendi başarısız kaderi için eleştiri kızına tüm hayatı boyunca yöneltilir. Ve sonunda da kızını kıskanan anne, düşman anne gibi figür ortaya çıkar.
4. Kişilik Bozukluğu Yaşayan Anne
Kişilik bozukluğu yaşayan bir anne ile elbette sağlıklı bir ilişki kurulmaz. Narsisistik kişilik bozukluğu olan narsisistik anne, başkalarının sınırlarına saygı göstermeme, dış görünüşe aşırı odaklanma, hiyerarşik ilişkilerin aşırı önemsenmesi gibi davranışlarla kendini gösterebilir. Bu tür bir anne yetişkin kızını kendi yansıması yani rakibi olarak görür, kendi ilgi alanlarına sahip çok yönlü bir BİREY olarak değil. Kızının davranışını, yaşam tarzını ve figürünü eleştirir, beslenmesini ve dış görünüşündeki değişiklikleri kontrol eder.
Şov işinde bir narsisistik örnek olarak, bir zamanlar başarılı bir model ve üç güzel çocuğun annesi olan Yolanda Hadid’i örnek gösterebiliriz. Her iki kızı da dünya çapında tanınmış yıldız modellerdir ve birkaç kez dünya güzeli unvanını almışlardır, ama tabi bazı bedeller karşılığında! Annesi Bella’yı yeterince çekici bulmadı ve ona kompleksler yüklediği için kız 15 yaşında cerrahın bıçağı altına yattı. Gigi’ye voleybol oynaması yasaklandı: annesi “erkeksi sporun” figüründeki olası değişikliklerden endişe ediyordu.
İnternette dolaşan bir klibe göre Yolanda, Gigi’nin yediği küçük bir pasta parçasından dolayı onu utanç verici bir şekilde azarladı, bu yüzden her iki kız da gazetecilere yeme bozukluğu sorunlarından bahsettiler. Bu tür bir anne, sevdiklerini koruma altına almaya çalışarak acımasız eleştirisini örtbas etmeye çalışır, ancak çocuğu daha da fazla yaralar ve zihinsel sağlığını sarsar.
Narsist Anne ne demek?
Narsist anne, çocuklarını kendi ihtiyaçlarından ve isteklerinden öncelikli olarak düşünmeyen, onları manipüle eden ve kendilerini özel ve üstün bir varlık olarak gören bir anneye verilen isimdir.
Narsist anne, çocuklarını kendi benliklerinin bir uzantısı olarak görür ve onları sadece kendi ihtiyaçlarına göre şekillendirmeye çalışır.
Bu durum, çocukların duygusal ihtiyaçlarının ve gelişimlerinin ihmal edilmesine ve kendilerine güven eksikliği yaşamalarına yol açabilir. Narsist anne ayrıca, çocuklarına karşı aşırı kritik olabilir veya onları kontrol altında tutmak için manipülatif davranabilir.
5. Aşırı Koruma
Şimdi bu büyük bir sorun, anneler kızlarını kendilerine bağlamaya çalışıyorlar ve o kadar çok yasakla çevreliyorlar ki, korkunç hale geliyor. Dışarı çıkma, bunlarla arkadaşlık yapma, yarım saatte bir beni ara, neredesin, dakika geç kaldın neden diye. Kızlara hiçbir özgürlük vermiyorlar, karar verme hakkı vermiyorlar, çünkü bu kararlar yanlış olabilir. Ama bu normaldir!
Normal bir ergenin 14-16 yaşlarında ayrılma süreci vardır, her şeyi kendisinin çözmesini istiyor ve (hayat ve sağlık sorunları hariç) buna izin vermek gerekiyor. Çünkü kız annenin kontrolünde büyürse, kendisinin otonomik olarak var olamayacak bir ikinci sınıf bir varlık olduğu düşüncesinde ısrar eder. Anne kızını yetiştirirken yaptığı hatalar, başkalarının her zaman kızının yerine karar vereceği sonucuna yol açacaktır.
Baskıcı aile çocuğu nasıl olur?
Baskıcı ailelerde yetişen çocuklar, genellikle sürekli kontrol edilmeleri, sınırlandırılmaları, eleştirilmeleri, cezalandırılmaları ve baskı altında tutulmaları nedeniyle bazı ortak özellikler sergilerler.
Bu çocuklar, genellikle düşünce ve duygularını ifade etmekte zorlanırlar çünkü eleştirilmek veya cezalandırılmak korkusuyla kendilerini ifade etmekten kaçınırlar. Baskıcı ailelerde yetişen çocuklar, genellikle yüksek düzeyde kaygıya sahiptirler ve kendilerine güvenleri azdır.
Bu çocuklar, ailelerinin beklentilerini yerine getirmek için sürekli olarak çaba gösterirler, ancak bu beklentileri karşılayamadıklarında kendilerini başarısız hissederler. Baskıcı ailelerde yetişen çocuklar, genellikle çevrelerindeki insanlarla ilişki kurmakta da zorlanırlar ve arkadaşlık kurmakta güçlük çekerler.
Ayrıca, baskıcı ailelerde yetişen çocuklar, duygusal olarak istikrarsız olabilirler ve agresif davranışlar sergileyebilirler. Baskıcı ailelerde yetişen çocuklar, kendilerine ve başkalarına karşı yüksek düzeyde mükemmeliyetçilik ve kontrol ihtiyacı da gösterebilirler.
Bir insan bir insanı neden sürekli eleştirir?
Bir insan başka bir insanı sürekli eleştirme nedenleri birçok farklı faktöre bağlı olabilir. Bunlar arasında, eleştiren kişinin kendisindeki sorunlar ve kaygılar, kendini üstün hissetme ihtiyacı, kontrol kaybı, kıskançlık, öfke veya bağışıklık eksikliği gibi psikolojik faktörler yer alabilir. Eleştiren kişinin, eleştirdiği kişinin davranışlarından ya da kişiliğinden hoşnut olmaması, farklı dünya görüşleri ve değerler olması da eleştiri sebebi olabilir.
Eleştirinin bazı durumlarda yapıcı olabilmesine rağmen, sürekli eleştiri, kişinin özgüvenini düşürebilir, kendine güvenini sarsabilir, stres, kaygı ve depresyon gibi duygusal sorunlara neden olabilir. Eleştirilen kişi bu nedenle kendini yetersiz hissedebilir ve ilişkilerde problemler yaşayabilir. Eleştirinin sebeplerini anlamak ve iletişim kanallarını açık tutarak sorunları konuşarak çözüm aramak, sürekli eleştiriden kaynaklanan sorunların önüne geçebilir.
Önerilen Yazılar:
Kimseyle Konuşmak İstememek Psikolojide Neyin Belirtisidir?
Kendi İyiliğiniz İçin Başkalarının Fikirlerini Dinlemek Ne Zaman Gerekli?
Kaynaklar:
https://www.bustle.com/p/11-signs-your-mom-might-have-jealousy-issues-how-to-deal-with-it-68216
https://wehavekids.com/family-relationships/Why-Some-Moms-Get-Jealous-of-Their-Daughters
