- Pygmalion Etkisi Nedir?
- Pygmalion Etkisi Deneyi ve Hikayesi
- Golem Etkisi ve Öğrenme Psikolojisi
Sağdan soldan veya direkt sosyal medyadan, “ne düşünürsen o olursun” ya da “ne düşünürsen, hayatın o yönde ilerler” gibisinden bir şey duymuşsunuzdur. Buna pygmalion etkisi denir. Aslında bu etki bu kadar basit bir şekilde anlatılamaz. Nitekim bu yazıda da öğrenme psikolojisi olan pygmalion etkisi hikayesine detaylıca değineceğiz. Üstelik bu etki nedir, pygmalion ve golem etkisi ile alakası nedir gibi soruların da cevabını vereceğiz.
Pygmalion Etkisi (Beklenti Etkisi) Nedir? Öğrenme Psikolojisi Nasıl Gerçekleşir?
Pygmalion Etkisi, bir diğer adı ile beklenti etkisi olan bu etki, adından da anlaşılacağı gibi tamamen beklentilerden oluşan sonuçların etkisidir. Şöyle ki bir kişinin beklentilerinin gerçek hayatta ifade bulmasını teşvik eden bir psikolojik fenomendir. Bu etki, 1966 yılında Amerikan psikolog Robert Rozenalt tarafından keşfedildi. Fenomenin varlığını teyit etmek için Rozenalt, birçok deney yaptı, en tanınmışlarından biri “Rozenalt Çocukları” deneyi olarak adlandırıldı.
Pygmalion etkisi günlük yaşamda genellikle “kendini gerçekleştiren kehanet” olarak adlandırılır. Bir kişinin davranışının ve hatta faaliyetinin sonuçlarının, çevredeki insanların onun hakkındaki görüşüne bağlı olduğu varsayımından oluşur.
Şöyle ki Pygmalion etkisi, yüksek beklentilerin bir grup insanın veya bireyin performansında artışa yol açtığı psikolojik bir olgudur. Örneğin, bir öğretmen belirli bir öğrenciden diğerlerinden daha iyi sonuçlar bekliyorsa, sonuçları gerçekten daha iyi olur. Bu etkini hikayesine birazdan değineceğiz, öncesin de Golem Etkisi nedir ona bakalım:
Golem etkisi ne demek?
Pygmalion Etkisi Deneyi ve Hikayesi Nedir?
Psikolojide pygmalion deneyi, 1966’da psikolog Robert Rosenthal tarafından yapıldı. Aynı zamanda, kaşif ve meslektaşı Leonora Yakobson, artık bir klasik olarak kabul edilen bir deney gerçekleştirdi. Bu deney için farklı sınıflardan, vasat derecelere sahip birkaç öğrenci rastgele seçildi. Ancak öğretmenlere bu çocukların yüksek zekaya ve olağanüstü yeteneklere sahip olduğu söylendi.
Okul yılının sonunda notlarının gerçekten yükseldiği ortaya çıktı ve tekrarlanan testler IQ’da bir artış gösterdi. Bunun nedeni, öğretmenlerin önceden seçilen öğrencilerden mükemmel sonuçlar beklemeleriydi. Bu nedenle onlarla diğerlerinden biraz daha farklı çalıştılar, daha özgür düşünceye ilham verdiler, desteklediler, teşvik ettiler. Psikolojide pygmalion etkisi deneyi olarak en bilindik olanı bu deneydir. 1966 yılında Amerikan psikolog Robert Rosenthal tarafından keşfedilmiştir.
Önerilen Yazı: Garcia Etkisi Nedir? Neden Tiksintilerimizi Sebepsiz Şeylere Bağlarız?
Pygmalion Etkisi, öğrenmeye etki eden birçok faktörden birisidir. Öğretmenlerin öğrencilere yaptıkları beklentiler, öğrencilere güven verir ve onların öğrenmeye olan isteklerini arttırır. Aynı şekilde, öğrencilere yaptıkları beklentiler, öğrencilere daha yüksek hedefler koymalarına ve daha fazla çaba harcamalarına neden olur. Bu yüzden öğrenme psikolojisi olarak sık sık adlandırılmaktadır.
Beklenti etkisinin önemi
Buraya kadar Pygmalion Golem etkisi nedir, hikayesine ve deneyine değindik. Üstelik bu etkinin, yani beklenti etkisinin öğrenme psikolojisine ne kadar da etki ettiğini bu deney sonucunda görmüş olduk. Fakat unutulmamalıdır ki bu etki sanıldığı kadar iyi olmayabilir. Hatalı varsayımların oldukça ciddi sonuçları olabileceğinden, Beklenti etkisi sosyo-psikolojik araştırmalarda önemli bir konu olmaya devam ediyor ve hem metodolojik hem de gerçek hayatta hala önemli bir rol oynuyor.
Örneğin, bir bilim insanının bir deneyin sonuçlarını istemeden çarpıtabileceği bilgisi, artık hem psikolojide hem de diğer bilimsel alanlarda bilimsel araştırmaların nasıl planlandığı ve yürütüldüğü konusunda önemli gelişmelere yol açmıştır. Bir kişinin diğer insanlar hakkındaki varsayımlarının oynadığı ve hayatının sonuçlarını etkileyen rolünün anlaşılması, büyük sosyal öneme sahiptir.
Bu nedenle, varsayımların kendi kendini gerçekleştiren sonuçları olduğunu bilmek, farkında olmak ve önceden uyarılmış olmaktır. Basitçe söylemek gerekirse, Psikolojide Pygmalion etkisini anlamak, birçok yaşam durumunda çeşitli sorunların ortaya çıkmasını önleyebilir ve bu bilgiyi yaşamın herhangi bir alanında uygularken her zaman akılda tutulmalıdır. Yani bi kişiyi hiç fark ettirmeden kötü bir şekilde de manipüle edebilirsiniz, aynı zaman da iyi şekilde de manipüle edebilirsiniz.
Kullandığım Kaynaklar:
https://www.scribbr.com/research-bias/pygmalion-effect/
https://boycewire.com/pygmalion-effect-definition/
Beklenti etkisi aslında tam olarak Pygmalion etkisi diye geçmiyor. Beklenti etkisi tamamen barnum etkisi gibi ama çok farklı. Barnum değil de golem etkisi desek daha dogru olur