Arkadaşları Tarafından Dışlanan Çocuğa Nasıl Yardım Edilir?

Dışlanan çocuğa nasıl yardım edilir konusu biraz karmaşıktır. Ancak, dikkate alınması gerekilen bir konudur. Bir çocuk, ilk yıllarından itibaren anaokulunda veya sınıf arkadaşlarıyla arkadaşlıklar kurar. Sosyal ilişkiler onun büyümesine ve aile çevresi dışında yeni şeyler deneyimlemesine olanak tanır.

Özellikle ergenlik döneminde genç bir kişi, ebeveyn referanslarından sosyal referanslara geçiş konusunda kısmen akran grubuna güvenebilir.

Birçok anne baba için, çocuklarının arkadaşları tarafından dışlandığını görmek oldukça acı verici bir deneyimdir. Bu yazıda, çocuğunuzun neden dışlandığını anlamak ve bu duruma nasıl müdahale edebileceğiniz konusunda bilgi vereceğiz.

Çocuğunuz Neden Dışlanıyor? Nedenlerini öğrenelim:

Çocuğunuzun arkadaşları tarafından dışlanmasının birçok farklı nedeni olabilir. Bu nedenleri doğru bir şekilde belirlemek, duruma uygun bir destek sunmanız açısından büyük önem taşır. Arkadaşlar tarafından dışlanmak çocuklar için kırıcıdır. Okulda dışlanan çocuk, evde daha da sinirli olabilir.

Bunun sebepleri ise biraz acımasızca olabilir. Acımasızca yazmamın sebebi, çocuklar çok kolay şekilde boy ve kilo gibi durumlar ile dalga geçebiliyor. Demek istediğimi anladığınıza göre, hadi nedenlerini öğrenelim:

1. İletişim Sorunları

İlk olarak, çocuğunuzun diğer çocuklarla olan iletişimini değerlendirin. Çocuğunuz arkadaşlarıyla anlaşmakta zorlanıyor mu? Belki de ortak ilgi alanları veya espri anlayışları farklıdır, bu da iletişimi zorlaştırabilir. Özellikle çocuklarda biraz alaycı bir iletişim dili olabilir. Örneğin, çocuğunuzun gözlük taktığını düşünelim.

Arkadaşı ona “her dört göz sende yedek silgi var mı” gibi bir cümle kurduğu zaman, çocuk buna içerlenebilir. Aslında çocuklar arasında dikkate alınmaya değer bir şey olmamasına rağmen, bazı hassas duygulu çocuklar bundan etkilenir ve diğer çocukların da kendileri ile bu şekilde dalga geçeceklerini düşünmeye başlar.

2. Fiziksel veya Kültürel Farklılıklar

Çocuğunuzun dışlanmasının başka bir nedeni, fiziksel veya kültürel bir fark olabilir. Giyim tarzı, aksan, ten rengi ya da belirli bir dini uygulama, diğer çocuklar tarafından anlaşılmıyor olabilir. Bu tür durumlarda, çocuklara farklılıkların saygı gösterilmesi ve değer verilmesi gerektiği öğretilmelidir.

Yukarıda bahsini ettiğim örneği bir düşünün. Burada da tıpkı bu durum geçerlidir. Şivesi olan çocuklar bu tarz durumlar yaşayabilir.

3. Davranışsal Sorunlar

Çocuğunuzun davranışları diğer çocuklar tarafından yanlış anlaşılıyor olabilir mi? Bu durum, utangaçlık, saldırganlık veya otizm spektrum bozukluğu gibi bir durumdan kaynaklanabilir. Bazı psikolojik hastalıklar çocukken kendini gösterir. Duygu durum bozukluğu veya davranış bozukluğu gibi hastalıklar bu yaşlarda da ortaya çıkar.

Çocuğunuzun bu tarz, insanların normal kabul etmediği davranışlar var mı? Örneğin çok fazla sinir, saldırganlık veya aşırı zıt hareketler.

4. Çocuğun Yetersiz Olması

Çocuğun bazı alanlarda yetersiz olması, okulda arkadaşlar tarafından reddedilmesine ve dışlanmasına yol açabilir. Çocuğunuz hangi alanlarda yetenekli? Sıradan bir okulda yapılan etkinlikler nelerdir? Basketbol, voleybol ve hentbol her okulda yok. Ancak hemen hemen her okulda olan futbol, masa tenisi ve beden dersinde yapılan etkinlikler vardır.

Çocuğunuz bunlardan hangilerinde yetenekli? Yetenekli olması önemli değil, girişken olması önemli. Okulda futbol turnuvaları olduğu zaman çocuğunuz katılıyor mu? Ya da herhangi bir etkinlikte. Bu satrançta olabilir. İlla profesyonel olması gerekmiyor, sadece katılması gerekiyor. Hiçbir şey yapmayan bir çocuk, maalesefki bazı arkadaşları tarafından dışlanabilir.

Okulda Dışlanan Çocuğa Nasıl Yardım Edilir?

Ergenlerde arkadaş edinmeme gibi sorunlar olabilir. Bu yukarıda bahsini ettiğimiz nedenlere de bağlı olabilir ya da başka nedenlere. Yapılması gereken şey, çocukların sorunlarını gerçekten böyle bir sorunu var mı onu öğrenmektir.

Bazen çocuklarımız, akran grubundan dışlandıklarını ve izole edildiklerini hissedebilirler. Bu durum, hem çocuklar hem de onları nasıl destekleyeceklerini bilmeyen ebeveynler için özellikle zorlayıcı olabilir. Dışlanmanın sonuçları, bir çocuğun sosyal ve duygusal gelişimi üzerinde çok olumsuz etkiler yaratabilir.

Çocuğunuz Gerçekten Dışlanıyor Mu?

Gerçek Dışlanma

İlk olarak, çocuğunuzun arkadaşları tarafından gerçekten dışlanıp dışlanmadığını ya da sadece yanlış bir algıya mı sahip olduğunu belirlemek önemlidir. Gerçek dışlanma, çocuğunuzun akranları tarafından kasıtlı veya istemeden dışlanması durumudur. Bu, alay edilme, dedikodular, hakaretler ya da hatta fiziksel saldırılar gibi çeşitli şekillerde olabilir.

Algılanan Dışlanma

Diğer yandan, eğer durum algılanan bir dışlanma ise, çocuğunuz dışlanmış hissedebilir, ancak bu gerçek olmayabilir. Bu durumda, özgüven ve kişisel ifade üzerinde çalışmak önemlidir. Yani çocuğunuz kendisini dışlanıyor hissediyordur, ancak gerçekte dışlanmıyordur.

Dışlanan Çocuğa Nasıl Yardım Edilir?

Arkadaş grubundan dışlanmak çocuklar için zararlıdır. Bu sebeple okulda arkadaş edinemeyen çocuğa yardım etmeniz gerekir. Çocuğunuz arkadaşları tarafından dışlandığında, ona koşulsuz bir destek sunmanız oldukça önemlidir. Bu destek, çocuğunuzun kendisini sevgiye değer ve değerli hissetmesini sağlar.

1. Kendine Değer Vermesini Sağlamak

İlk olarak, çocuğunuza dışlanmanın onun değersiz olduğu anlamına gelmediğini anlatın. Her insanın olduğu gibi değerli olduğunu ve sadece görünüşüyle değil, iç dünyasıyla da sevilmeyi hak ettiğini vurgulayın.

2. Gelişmesini Sağlayın

Yukarıdaki nedenlerde bahsini ettiğimiz bir şey vardı. Çocukların girişken olması önemlidir. Özellikle belli alanlarda bir şeyler yapmasına teşvik etmelisiniz. Okulda futbol oynayan çocuklar ile oynamasını sağlayın ya da başka bir etkinliğe katılmasını sağlayın. Okulun tiyatrosuna bile girmesini sağlayın. Buradaki amaç çocuğun bir şeyler yapmasıdır.

3. Duygularını İfade Etmesine Yardımcı Olmak

Çocuğunuzun bu duruma ilişkin duygularını ifade etmesine olanak tanıyın. Onu, yaşadıklarını, hissettiklerini ve durumu nasıl gördüğünü paylaşması için cesaretlendirin. Bu, çocuğunuzun içinde bulunduğu sıkıntıları dışa vurması için harika bir yol olacaktır.

4. Arkadaşlarıyla Diyalog Kurmaya Teşvik Etmek

Mümkünse, çocuğunuzu arkadaşlarıyla hissettiklerini paylaşması için teşvik edin. Bunu saygılı ve nazik bir dil kullanarak yapmasını önerin. Bu, diğer çocuklarla arasındaki bazı engelleri kaldırabilir. “Ben de size katılabilir miyim? Ben de oynamak istiyorum” gibi sözleri söylemesi için cesaretlendirin.

5. Durumu Yargılamadan Analiz Etmek

Olayları tarafsız bir şekilde analiz etmek için zaman ayırın ve öğretmenlerle durumu tartışın. Durumu değerlendirmenizi değiştirebilecek bilinmeyen unsurlar olabilir. Rehber öğretmenlerine bu konuda danışmakta fayda var. Bu tarz diyaloglardan çekinmeyin.

6. Empati Geliştirmek

Çocuğunuza, diğerlerinin bakış açılarını anlaması için empati kurmayı öğretin. Bu, bazı davranışları daha iyi kavramasına ve duruma göre uyum sağlamasına yardımcı olabilir.

7. Öz Güvenini Arttırmak

Çocuğunuza, ihtiyaçlarını, isteklerini ve görüşlerini net ve kendinden emin bir şekilde ifade etmeyi öğretmek, ona güven kazandıracaktır. Bu, diğer çocukların da onu daha fazla ciddiye almasını sağlar.

Bu önerilerin yanı sıra, durumun ciddiyetini göz önünde bulundurarak, çocuğunuzun yaşadığı sorunlar devam ederse bir uzmandan yardım almaktan çekinmeyin. Bu uzman rehber öğretmeni ya da sınıf öğretmeni olabilir.

Son Olarak

Çocuğunuzun arkadaş grubundan dışlanması durumunda, ona nasıl yardımcı olabileceğiniz konusunda yukarıda bahsedilen stratejiler oldukça etkili olabilir. Ergenlerde arkadaş edinememe sorunu da benzer bir yaklaşımla ele alınmalıdır. Her çocuğun bireysel ihtiyaçları ve durumu farklıdır, bu yüzden çocuğunuzu iyi anlamak ve ona özel çözümler üretmek önemlidir.

Okulda arkadaş edinemeyen çocuğa nasıl yardım edilir sorusuna yanıt ararken, çocuğunuzun sosyal becerilerini geliştirmesine yardımcı olmak ve onu her durumda sevildiğini hissettirmek temel önceliğiniz olmalıdır.

Unutmayın ki, her çocuğun arkadaşları tarafından kabul görmesi, onun kendine olan güvenini artırır ve sosyal hayatta başarılı olmasına katkı sağlar. Bu nedenle, çocuğunuzun bu süreci en sağlıklı şekilde atlatabilmesi için ona gereken desteği sunmak, uzun vadede büyük farklar yaratacaktır.

Okulda arkadaş edinemeyen çocuğa nasıl yardım edilir konulu yazımızda kullanılan kaynaklar:
What to do if your child is facing Social Exclusion
Talking With Your Child About Being Left Out