Bulgaristan yöresel kıyafetleri ve yemekleri nelerdir?

Bir ülkenin gelenek ve görenekleri, o ülkenin mirasıdır. Bu öyle parayla alınabilecek bir şey değildir. Zamanla hatta uzun zamanlar boyunca oluşan geleneklerin günümüze kadar ulaşmasıdır. Neyse ki Türkiye’nin neredeyse her ilin yöresel kıyafetleri ve yemekleri vardır. Bu yazı da Bulgaristan yöresel kıyafetleri ve yemeklerini inceleyeceğiz.

Bulgar geleneksel kıyafetleri, ülkenin zengin ve çeşitli kültür ve tarihinin bir ifadesidir. Yüzyıllar boyunca Bulgar topraklarında yaşamış olan Traklar, eski Yunanlılar, Romalılar, Slavlar ve Bulgarlar gibi farklı medeniyetlerin etkisini yansıtırlar. Bulgarlar geleneklerine değer verirler ve Bulgaristan Yöresel Kıyafetleri ve yemekleri ülkenin farklı bölgelerindeki birçok topluluğun hala önemli bir parçasıdır.

Geleneksel kıyafetler genellikle resmi kıyafet olarak kullanılmakla birlikte, daha çok yerel bir etkinlik ya da festivalin parçası olarak kullanılmaktadır. Bulgaristan yöresel yemekleri ise halk arasında ve özellikle ülkeyi ziyaret eden turistleri için vazgeçilmezdir. Bu yazıyı okuduğunuz da bazı geleneklerin, Türk geleneksel el sanatlarına benzediğini göreceksiniz. O halde okumaya devam edin.

Bulgaristan Yöresel Kıyafetleri ve Yemekleri

Bulgaristan yöresel kıyafetleri çeşitli renklerden (bazıları çok parlak ve eğlenceli), karmaşık desenlerden, güzel nakışlardan elle dikilmiş unsurlardan oluşur. Geleneksel kıyafetler aynı zamanda bir kişinin sosyal, ailevi veya dini statüsünün de önemli bir göstergesidir. Ülkenin bölgesine göre, erkekler ve kadınlar için farklı türde halk kostümleri vardır.

Bulgaristan Yöresel Kıyafetleri: KADIN

Bulgar kadınların geleneksel kıyafetleri genellikle dört kategoriye ayrılır: tek önlük, çift önlük, tunik ve saïana. Tek önlük kuzey Bulgaristan’a özgüdür ve uzun bir etek ile önden tutturulmuş bir önlükten oluşur. Çift önlük güney Bulgaristan’a özgüdür ve biri önde diğeri arkada olmak üzere iki önlük içerir. Tunik, Trakyalı kadınlar tarafından giyilen eski bir kostüm türüdür. Tüm vücudu örten uzun kolsuz bir giysidir. Sayana Rodop bölgesine özgüdür ve önden düğmeli, yakasız uzun bir cekettir. Genel hatlarıyla yöresel kıyafetlere bakacak olursak aşağıda sıraladığımız şekilde bir liste ile karşılaşırız.

• Nosiya , Kuzey Bulgaristan’daki geleneksel kadın kıyafeti.
• Saya, Uzun, genellikle siyah renkte bir elbise. Kolları ve etek ucu genellikle dantel detaylarla süslenmiştir.
• Elek,İç giysi olarak kullanılan beyaz bir gömlek. Kolları ve yakası işlemelerle süslenmiştir.
• Sukman, Dış giysi olarak kullanılan, genellikle kırmızı, yeşil veya mavi renkte, işlemeli ve süslemeli bir elbise.
• Apron, Belde bağlanan, işlemeli ve desenli bir önlük.
• Prista, Başa sarılan, genellikle işlemeli ve renkli bir başörtüsü.
• Gerdanlık, Geleneksel Bulgar takılarından biri. Genellikle gümüş veya altın renkte ve renkli boncuklarla süslenmiştir.
• Çorap ve Ayakkabı, Yöresel çoraplar genellikle beyaz ve işlemelidir. Ayakkabılar ise düz ve renkli yün veya deriden yapılmıştır.

Kadınlara özgü Bulgaristan yöresel kıyafet isimleri bu şekilde idi. Bulgaristan’ın bölgelerin de bu yöresel kıyafetler renk veya değişiklik gösterebilir. Anlayacağınız, her il kendine özgü bir şekilde geleneksel kıyafetleri şekillendirmiştir. Aşağıda Kadınlara özgü Bulgaristan Yöresel Kıyafetlerinin resimlerine bakabilirsiniz.

Bulgaristan Yöresel Kıyafetleri: ERKEK

Erkek kıyafetleri Bulgaristan’ın bölgesine bağlı olarak daha az çeşitlilik gösterir. Genellikle beyaz ya da sarı-kahverengi takım elbise giyerler. Pantolon kesimi ve diğer detaylar ülkenin bölgesine bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. Bu kıyafetleri çocuk yöresel kıyafetleri için de geçerlidir.
İnternette Çocuk Bulgaristan Geleneksel Kıyafetleri diye araştırma yaptığınızda karşınıza yetişkinlerin giydiği, kıyafetler çıkmaktadır. Anlayacağınız üzere çocuklar için özel geleneksel kıyafetleri bulunmamaktadır.

Erkeklerin geleneksel kostümleri genellikle iki türe ayrılır: beyaz gömlekli ve siyah gömlekli. Beyaz kuşaklı kostüm Bulgaristan genelinde daha yaygındır ve beyaz pantolon, gömlek, yelek ve kemerden oluşur. Siyah-beyaz kostüm Batı Bulgaristan için tipiktir ve siyah pantolon, gömlek, yelek ve kemerden oluşur. Liste halinde Bulgaristan yöresel kıyafetleri isimlerini sıralayacak olursak:

• Potur – Geniş ve bol kesimli, belde dar olan geleneksel pantolon. Genellikle siyah veya kahverengi renkte olup, diz altından itibaren daralarak paça kısmına doğru sıkılaşır.
• Elek – İç giysi olarak kullanılan beyaz bir gömlek. Kolları ve yakası işlemelerle süslenmiştir.
• Yelek – Elek üzerine giyilen, kolsuz ve açık ön yüzü olan bir üst giysi. Genellikle işlemeli ve renkli desenlerle süslenmiştir.
• Kuşak – Belde bağlanan, genellikle dokuma ve renkli desenli bir kumaş parçası. Potur’un bel kısmını sıkılaştırmak için kullanılır.
• Çorap ve Ayakkabı – Yöresel çoraplar genellikle beyaz ve işlemelidir. Ayakkabılar ise düz ve renkli yün veya deriden yapılmıştır.
• Fes – Başa giyilen, genellikle kırmızı renkte ve siyah püskülle süslenmiş olan geleneksel bir şapka.
• Prista – Başa sarılan, genellikle işlemeli ve renkli bir başörtüsü. Bazı bölgelerde fes yerine kullanılır.

Bulgarlar, Türklerle aynı etnik kökene sahip olmasalar da, tarih boyunca birçok kültürel ve siyasi etkileşim yaşamışlardır. Bu yüzden izmir’in geleneksel kıyafetlerini okuduğunuz zaman ne kadar da benzer yöresel kıyafetlere sahip olduğumuzu görebilirsiniz. Bulgaristan yöresel kıyafetleri erkekler için olan fotoğrafları aşağıdan görüntüleyebilirsiniz.

Bulgaristan yöresel yemekleri nelerdir?

Bulgaristan, Güneydoğu Avrupa’da zengin ve çeşitli bir mutfak mirasına sahip bir ülkedir. Komşuları Yunanistan, Türkiye, Sırbistan ve Romanya’dan etkilenen Bulgar mutfağı, et, süt ürünleri, sebze ve baharatları dengeleyen çeşitli yemekler sunmaktadır. Bu blog yazısında, bu güzel ülkeyi ziyaret ederseniz denemeniz gereken en popüler ve geleneksel Bulgar yemeklerinden bazılarını keşfedeceğiz.

• 1. Shopska Salata: Doğranmış domates, salatalık, soğan, biber ve maydanozla yapılan, üzerine rendelenmiş sirene peyniri (bir tür beyaz peynir) eklenmiş ferahlatıcı bir yaz salatasıdır. Genellikle başlangıç veya garnitür olarak servis edilir ve Bulgaristan’ın ulusal salatası olarak kabul edilir.

• 2. Meshana Skara: Domuz, tavuk, kuzu, sığır eti ve sosis gibi çeşitli etlerden oluşan karışık bir ızgaradır. Genellikle ekmek, salata ve lyutenitsa (baharatlı domates ve biber sürmesi) veya ketçap gibi soslar eşlik eder. Meshana skara partiler ve kutlamalar için popüler bir yemektir.

• 3. Gyuvech: Bu, fırında toprak kapta pişirilen et, sebze ve baharatlardan oluşan doyurucu bir güveçtir. Malzemeler bölgeye ve tercihe göre değişmekle birlikte tipik olarak sığır eti, patates, havuç, soğan, biber, domates, sarımsak, maydanoz ve kırmızı biber içerir. Gyuvech, etin çıkarılmasıyla vejetaryen olarak da yapılabilir.

• 4. Lozovi Sarmi: Bunlar pirinç ve kıyma (genellikle domuz eti veya sığır eti) ile doldurulmuş, otlar ve baharatlarla tatlandırılmış asma yapraklarıdır. Suda veya et suyunda pişirilir ve yoğurt veya domates sosuyla sıcak veya soğuk olarak servis edilir. Lozovi sarması Yunan dolmadesine veya Türk yaprak sarmasına benzer.

• 5. Banitza: Peynir, ıspanak, balkabağı, elma veya fındık gibi çeşitli dolgulara sahip bir hamur işidir. İnce yufkaların tereyağı ve tercih edilen dolgu ile katmanlanması ve ardından altın rengi ve çıtır olana kadar pişirilmesi ile yapılır. Banitza yaygın bir kahvaltı veya atıştırmalık öğesidir ve tatlı veya tuzlu olabilir.

• 6. Tarator: Yoğurt, salatalık, sarımsak, dereotu ve ceviz ile yapılan soğuk bir çorbadır. Çok ferahlatıcı ve hafiftir ve genellikle sıcak yaz aylarında tüketilir. Tarator, ekmek veya sebzeler için dip sos olarak da servis edilebilir.

• 7. Patatnik: Rendelenmiş patates, yumurta, peynir, soğan ve nane ile yapılan patatesli bir börektir. Fırında kızarana kadar pişirilir ve dilimler halinde kesilir. Patatnik Rodop Dağları bölgesine özgüdür ve genellikle yoğurt veya salata ile yenir.

• 8. Şkembe Çorba: Sarımsak, sirke ve acı biberle tatlandırılmış bir işkembe çorbasıdır. Bazı Bulgarlar tarafından akşamdan kalma tedavisi ve bir lezzet olarak kabul edilirken, diğerleri bunu denemek için fazla maceracı bulabilir. Shkembe chorba genellikle ekmek ve peynirle servis edilir.

Bunlar Bulgaristan’ın sunduğu birçok lezzetli yemekten sadece bazılarıdır. Hatta Bulgaristan’ın yöresel yemekleri denildiğinde akla ilk gelenler bunlardır diyebiliriz.

Bulgaristan’ın en meşhur yemeği nedir?

Bulgaristan’ın en meşhur yemeği olarak genellikle “banitsa” kabul edilir. Banitsa, peynir ve yufka ile yapılan geleneksel bir Bulgar böreğidir. İçerisinde kullanılan peynir genellikle “sirene” adı verilen bir tür beyaz peynirdir. Banitsa, kahvaltıda veya atıştırmalık olarak tüketilebilir ve çeşitli iç malzemelerle yapılarak lezzetine lezzet katabilir. Örneğin, ıspanak, kabak veya kıyma gibi malzemelerle zenginleştirilebilir.

Bununla birlikte, Bulgar mutfağı birçok lezzetli yemeğe sahiptir ve bazıları da oldukça meşhurdur. “Kavarma” (kavrulmuş et ve sebzelerle yapılan bir yahni), “tarator” (yoğurt, salatalık, sarımsak ve dereotu ile yapılan bir çorba) ve “shopska salatası” (domates, salatalık, biber, soğan ve beyaz peynirle yapılan bir salata) gibi diğer popüler Bulgar yemeklerini de denemeye değerdir.

Kaynaklar:
Bulgaristan'ın geleneksel kıyafetleri hakkında kullanılan blog: 
Bulgaria’s Folk Dress Is More Than a Beautiful Garment. It Displays Personal History."

Geleneksel kıyafetlerin erkek ve kadına göre farklılıkları hakkında yararlanılan web sitesi: Traditional Clothing: Bulgarian Folk Costume