Animizm Nedir? Bir Din midir? Tanımı ve Animizm Örnekleri

Günümüzde birçok farklı felsefi doktrin, inanç ve din var. Peki bu inanışların temeli aynı mı? Birçok kişi ortak bir temelleri olduğuna, aynı fikirden doğduklarına inanıyor. Biz de bu yazıda bunlardan biri olan Animizm nedir sorusuna değinmek istiyoruz. Bu yazıyı okurken Animizm nedir, bir din midir ve örnekleri gibi konular hakkında bilgi sahibi olacaksınız.

Aslında animizm nedir sorusuna verilecek çok kısa bir cevap var. Animizm hayvanlar, bitkiler, taşlar, dağlar, nehirler ve yıldızlar da dahil olmak üzere her şeyin bir ruhu veya bir benliği olduğu inancıdır. Temel olarak animizm inancı budur.

Animizm Nedir?

Bu inanış, antropolog EDWARD TAYLOR tarafından 1871’de ortaya atıldı. Animizm kelimesi, ruh anlamına gelen Latince anima teriminden gelir. Var olan herhangi bir öğenin veya nesnenin kendi bilincine ve ruhuna sahip olduğu, birkaç farklı inancı içeren bir kavramdır. Tahmin edebileceğiniz gibi bu anlayış, insan ruhuna veya manevi varlıklara olan inançlar gibi birçok varyasyona yol açar. Temel olarak, animizme göre kesinlikle her şey canlıdır ve her şeyin bir ruhu vardır. Bir diğer adı yani halk dilinde ise Canlandırmacılık olarak bilinir.

Animizm nedir sorusunu özet olarak bir kez daha anlatmaya kalkarsak şu şekilde anlatabiliriz: Bitkiler, cansız nesneler, doğa, hayvanlar vb. gibi insan olmayan şeylere ruh atfedilmesine odaklanan bir inanç sistemidir. Maddi evreni kontrol eden doğaüstü güçlere olan bir inançtır.

Animizm, bir kurumu (kilise, cami, tapınak) ve belirli bir doktrini olmadığı için çoğu örgütlü dinden farklıdır. Tipik olarak animizm coğrafya, kültür veya çevreden büyük ölçüde etkilenir ve bu yüzden diğer inanç sistemlerine de dokunmuştur.

Animistler Tipik Olarak Neye İnanır?

Animizm’e inanan kişilere Animist denir. Bu kişiler her şeyin bir ruhu olduğuna inanırlar. Bu nedenle doğadan hayvanlara, cansız nesnelere kadar her şeye taparlar. Manevi ve fiziksel dünyanın derin bir bağlantısı olduğuna ve ruhların insan çıkarlarına yardım etme veya zarar verme yeteneğine sahip olduğuna inanırlar.

Birçok animist, ölen sevdiklerinin onları ruh dünyasından izlediği inancına sahiptir. Atalara tapınma, ataları onurlandırmanın ve onlarla iletişim kurmanın bir yolu olarak bu inançtan gelir.

Edward Tylor’ın Animizm Tanımı

1871’de yayınlanan “Primitive Culture” adlı kitabında Animizm fikrini geliştiren ilk kişi Edward Tylor adlı antropologdu. Edward Tylor kitabında bu kavramı ruhların ve diğer ruhsal varlıkların genel bir inancı olarak tanımlar. Ona göre, bu kavram neredeyse her zaman doğanın ve yaşamın kendisinin iradesine nüfuz etme fikrini içerir. Ayrıca insan dışındaki tüm unsurların da bir ruhu olduğu inancını içerir. Kitabında Animizm Dini olarak bahsederdi.

Tylor’un bakış açısından Animizm inancı, var olan en eski din biçimiydi. Bu inancın mantıksız olduğunu düşünmese de, ilk insanların vizyonlarından ve hayallerinden kaynaklandığına inanıyordu. Bu nedenle rasyonel bir sistem olduğunu belirtiyordu.

Başlangıçta, Edward Tylor bu kavramı “maneviyat” olarak adlandırmak istedi. Fakat bunu yapmadı çünkü batılı ülkelerde zaten Animizm Dini mevcut olduğundan, bunun oldukça kafa karıştırıcı olabileceğini fark etti. Bu nedenle Alman bilim yazarı Georg Ernst Stahl’ın yazılarından esinlenerek “animizm” terimini seçti. 

Yani buradan da anlayacağımız gibi bazı yerlerde Animizm dini bir inanış olarak biliniyor.

Animizm İnancının Genel Özellikleri

Genel olarak konuşursak animizm ilkeleri, tüm canlı varlıkların bir parçası olan hayati ve önemli bir güce olan inançtır. Ayrıca, yaşayanların dünyası ile ölülerin dünyası arasında çok yakın bir ilişki olduğunu savunur.

Peygamberlik olarak kabul edilen dinlerin aksine, animizmin kökenleri somut olarak tanımlanamaz. Şamanizm ile birlikte en eski inançlardan biridir. Aslında eski Mısır dini, animizm üzerine kurulmuştur. Animizmin ilkelerine değinelim:

• Doğa ve ruhlarla doğrudan etkileşim kurmak mümkündür.
  
• Ruh trans halindeyken, meditasyon veya rüya sırasında bedeni terk etme yeteneğine sahiptir.
  
• İnsanların ruhlarında veya diğer varlıkların zihinlerinde yaşayan ruhsal varlıklar vardır.
  
• Animizm inancında herkes birdir. Ayrımcılık yoktur.
  
• Anlayışı, bilgiyi, alçakgönüllülüğü ve saygılı olmayı belirtir.

• Bu inanışta da diğer birçok inanç gibi hayat ölümden sonra bitmez, devam eder.
  
• Çeşitli tanrıların, varlıkların ve ruhların varlığı kabul edilir.
  
• Aracı olarak rollerini yerine getiren kutsal insanlar vardır: Cadılar, medyumlar, büyücüler, şamanlar vb.
  
• Her şeyin bir bilinci vardır ve her şey canlıdır.
  

Bu yazıda Animizm inancını ele aldık. Buraya kadar bu inanışın geçmişine değindik. Şimdi ise sıkça sorulan sorulara değinelim.

Kaynaklar:
https://www.britannica.com/topic/animism
https://study.com/learn/lesson/animism-beliefs-practices-thinking.html
https://pixabay.com/